Tipovi ličnosti u prostoru amorala i šizotipije: empirijska evidencija sa osuđeničkog i uzorka iz opšte populacije

Petrović, Boban and Međedović, Janko and Kujačić, Daliborka (2014) Tipovi ličnosti u prostoru amorala i šizotipije: empirijska evidencija sa osuđeničkog i uzorka iz opšte populacije. Zbornik Instituta za kriminološka i sociološka istraživanja, 33 (1). pp. 7-28. ISSN 0350-2694

Text petrovic, medjedovic, kujacic.pdf - Published Version Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (345kB)

Abstract

Suprotno važnosti konstrukata amoralnosti i šizotipije, posebno za razumevanje antisocijalnog i kriminalnog ponašanja, malo je istraživanja usmerenih na ispitivanje njihovog odnosa na različitim nivoima njihovog intenziteta. Ovo istraživanje imalo je za cilj da utvrdi da li je moguće izdvojiti smislene psihološke tipove u zajedničkom prostoru amoralnosti i šizotipije, te dublje razumevanje detektovanih tipova na bazi različitih relevantnih psiholoških varijabli. U tom smislu, u okviru ovog istraživanja realizovane su dve studije. U prvoj, uzorku od 223 muškaraca iz osuđeničke populacije aplicirani su instrumenti za procenu amoralnosti i šizotipije, na osnovu kojih su definisani klasteri ispitanika, koji su dalje validirani u zajedničkom prostoru Petofaktorskog modela ličnosti, Psihopatije i mera recidivizma. U drugoj, na uzorku od 318 muških ispitanika iz opšte populacije prikupljeni su podaci o amoralu i šizotipiji, ali i o bazičnim crtama ličnosti definisanim Eysenck-ovim modelom ličnosti, kao i o inteligenciji. Rezultati su pokazali da je klaster analizom moguće identifikovati tri do četiri grupe ispitanika u oba poduzorka. Pri tome je od posebne važnosti identifikacija subtipova u okviru klastera amoralnih ispitanika - klastera šizotipalnih amoralnih i integrisanih amoralnih. Šizotipalne amoralne karakterišu dispozicije koje ukazuju na tendenciju ka težim oblicima kriminalnih aktivnosti, ali, još važnije, sklonosti ka mentalnim disfunkcijama (impulsivnost, introverzija, neuroticizam, psihoticizam, niža inteligencija). Profil integrisanih amoralnih je bliži profilu tzv. ''uspešnih psihopata'' (savesnost, ekstraverzija, emotivna stabilnost). Rezultati istraživanja implikativni su za dublje razumevanje kriminalnog ponašanja.

Actions (login required)

View Item