Trendovi obima i stopa rasta zatvorske populacije u zemljama Zapadnog Balkana

Đurić, Slađana and Paraušić, Ana (2019) Trendovi obima i stopa rasta zatvorske populacije u zemljama Zapadnog Balkana. In: Jubilarna konferencija viktimološkog društva Srbije: Viktimizacija i različitost: Ka holističkom pristupu viktimologiji i pravima žrtava, 28. i 29. novembar 2019. - knjiga apstrakata. Viktimološko društvo Srbije, Beograd, pp. 23-24.

Text VDS zatvorska populacija.pdf - Published Version Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (695kB)

Abstract

U prethodne tri decenije došlo je do značajnih promena u načinu reagovanja na kriminalitet, između ostalog i kroz pooštravanje kaznene politike o čemu svedoči intenzivan porast zatvorske populacije. U zatvorima širom sveta nalazi se ukupno 11 miliona ljudi, a izražen je i trend porasta broja zatvorenica, kojih u zatvorima ima čak 50% više nego 2000. godine. U radu su predstavljeni neki obrasci koji se odnose na obim i stope rasta zatvorske populacije, kao i udeo zatvorenica za period od 2000. do 2018. godine u zemljama Zapadnog Balkana, izvedenih iz metaanalize podataka baze Pregled zatvorskih sistema sveta (World Prison Brief). Analizom su obuhvaćeni podaci o zatvorskim sistemima Albanije, Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Crne Gore, Severne Makedonije i Srbije. Uopšteno se može zaključiti da se obim zatvorske populacije, odnosno broj osuđenih i pritvorenih osoba, u većini posmatranih slučajeva konstantno uvećavao okvirno do 2013. godine, nakon čega je u većini zemalja evidentan izvestan pad. Kada je reč o stopama rasta populacije u zavodima za izvršenje krivičnih sankcija, situacija je slična, te se može uočiti stabilan porast stopa do 2012. godine, nakon čega sledi opadanje, što je trend saglasan sa situacijom u Evropi i u svetu. Za region Zapadnog Balkana, u odnosu na evropski i svetski prosek, karakteristične su relativno niske stope zatvorenica, te se u svim slučajevima kreću između 2 i 4 procenta. Kompariranje podataka o pojedinačnim zatvorskim sistemima u zemljama Zapadnog Balkana, upućuje nas na to da su trendovi obima zatvorske populacije, stopa rasta zatvorske populacije, kao i broja pritvorenih osoba vrlo neujednačeni. U dva slučaja (Crna Gora, Srbija) broj zatvorenih lica prvo raste, zatim opada, te ponovo raste; u tri slučaja (Albanija, Hrvatska, Severna Makedonija) obim zatvorske populacije raste, pa opada; i u jednom slučaju (Bosna i Hercegovina) beleže se vrlo nestabilne fluktuacije u ukupnom broju osuđenih i pritvorenih osoba. Kada se osvrnemo na stope zatvorske populacije uočljivo je da jedna grupa zemalja (Albanija, Crna Gora, Severna Makedonija, Srbija) ima izuzetno visoke stope, a druga grupa (Bosna i Hercegovina, Hrvatska) izuzetno niske stope zatvorske populacije. Osim toga, broj osoba kojima je određena mera pritvora značajno varira i svedoči o vrlo nestabilnom trendu. Ovo nas upućuje na zaključak da su izvesne razlike u pogledu kaznenih politika i praksi na području Zapadnog Balkana evidentne, što zahteva dalje dubinsko ispitivanje pojedinačnih zatvorskih sistema. Za viktimološku teoriju i praksu ispitivanje zatvorske populacije je od velikog značaja. Sa jedne strane, oporavak, kao i sekundarna viktimizacija žrtava značajno su oblikovani odgovorom pravosudnog sistema na kriminalitet i tretmanom prestupnika. Sa druge strane, i sami zatvorenici često mogu biti žrtve ili nepravedne sudske presude ili nasilja i zlostavljanja u zavodima za izvršenje krivičnih sankcija na šta je potrebno skrenuti pažnju.

Actions (login required)

View Item