Sloboda u krugu

Batrićević, Ana (2021) Sloboda u krugu. Institut za kriminološka i sociološka istraživanja, Beograd. ISBN 978-86-80756-41-7

Text Sloboda u krugu. Ana Batricevic.pdf - Published Version Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (4MB)

Abstract

Monografija "Sloboda u krugu" u tematskom smislu predstavlja nastavak monografije "Druga šansa: rad osuđenika sa psima u KPZ Sremska Mitrovica", iste autorke, koju je izdao Institut za kriminološka i sociološka istraživanja u Beogradu 2019. godine. Program resocijalizacije osuđenika kroz rad sa napuštenim psima u azilu unutar zatvorskog kompleksa do sada je sprovođen samo u poluotvorenom delu Kazneno-popravnog zavoda u Sremskoj Mitrovici, što je i analizirano u monografiji "Druga šansa: rad osuđenika sa psima u KPZ Sremska Mitrovica" iz 2019. godine. Krajem 2019. godine primena ovog programa proširena je i u odnosu na osuđena lica koja se nalaze na izdržavanju kazne u zatvorenom delu ove ustanove. Osuđenicima je i u zatvorenom delu ustanove omogućeno da učestvuju u programu obuke za rad sa psima kroz teorijsku nastavu i praktičan rad sa stručnjacima iz te oblasti te da se staraju o psima u smislu nege, dresure, ishrane i provođenja slobodnog vremena sa njima, ali uz određena ograničenja svojstvena zatvorenom režimu izdržavanja kazne. Osuđena lica koja učestvuju u ovom programu stiču znanja i kvalifikacije sa kojima mogu taj posao obavljati i po izlasku na slobodu, čime se uvećava njihova šansa za zaposlenje i sticanje legalnih prihoda, a smanjuje verovatnoća recidiva. Učestvovanjem u programu budi se i osnažuje njihova empatija, osećaj odgovornosti i brige za drugoga. Istovremeno, psi sa kojima oni rade su sklonjeni sa ulice i socijalizuju se, čime se povećavaju njihove šanse da budu udomljeni. Ono što situaciju u ovom slučaju čini specifičnom jeste činjenica da se osuđena lica koja učestvuju u programu rada sa psima nalaze u zatvorenom delu Kazneno-popravnog zavoda, što za sobom povlači niz posledica koje njihov položaj čine znatno drugačijim u odnosu na osuđena lica koja rade sa psima u poluotvorenom delu te ustanove. Osuđena lica koja kaznu izdržavaju u zatvorenom delu osuđena su za teža krivična dela, izrečene su im duže kazne, uključeni su u program rada sa psima u trenutku kada im je do kraja izdržavanja kazne i izlaska na slobodu ostalo još mnogo vremena, izložena su znatno strožijem režimu i trpe mnogo veće deprivacije u odnosu na osuđena lica koja u sličnom programu učestvuju u poluotvorenom delu ove ustanove. Svi ovi faktori značajno su uticali na to da se program rada sa psima u odnosu na njih sprovodi prilagođeno, drugačije nego u poluotvorenom delu kao i da ta osuđena lica svoje učestvovanje u programu doživljavaju na drugačiji način od onih iz poluotvorenog dela. Upravo prethodno nabrojani faktori i iz njih proistekle razlike navele su autorku da krajem 2019. godine sprovede terensko istraživanje i o primeni programa rada osuđenih lica sa psima u zatvorenom delu Kazneno-popravnog zavoda u Sremskoj Mitrovici, čiji su rezultati predstavljeni u monografiji "Sloboda u krugu". U uvodnom delu monografije sumarno su analizirani dosadašnji primeri uspešne primene programa resocijalizacije osuđenih lica kroz rad sa životinjama, sa akcentom na primenu takvih programa u ustanovama za izvršenje krivičnih sankcija kako u svetu tako i u Srbiji. Osim toga, razmotrene su granice i domašaji kako filozofskog koncepta tako i samog osećanja slobode uprkos činjenici da je neko lice iste lišeno usled izdržavanja kazne zatvora. Potom je ukazano na osobenost režima izdržavanja kazne lišenja slobode u zatvorenom delu kazneno popravnog zavoda, kao i na obim, intenzitet i posledice zatvorskih deprivacija sa kojima se osuđena lica suočavaju pod takvim uslovima. Imajući u vidu depriviranost lica koja izdržavaju kaznu zatvora u zatvorenom delu, ukazano je na naročite pozitivne efekte koje učestvovanje u različitim programima rada, uključujući i program rada sa životinjama, može imati u pogledu njihovog psihičkog i fizičkog zdravlja, uspešnosti njihovog tretmana i resocijalizacije i priprema za uspešnu socijalnu reintegraciju nakon izdržane kazne. Nakon toga, analiziran je dosadašnji tok program rada osuđenika sa psima u zatvorenom delu Kazneno-popravnog zavoda u Sremskoj Mitrovici, u smislu predstavljanja njegove sadržine, broja i karakteristika učesnika, broja i kvalifikacija predavača, uslova realizacije, odnosa sa tretmanskim aktivnostima. Osim ostvarivanja uvida u sadržinu i način sprovođenja samog programa, o čemu su saznanja stečena kroz razgovore sa zaposlenima u Kazneno- popravnom zavodu u Sremskoj Mitrovici koji su angažovani na njegovoj realizaciji, ovaj deo monografije omogućava i sagledavanje tog programa iz perspektive samih osuđenih lica. U njemu su, predstavljene i lične impresije učesnika u programu, koje su oni izneli u polustruktuisanim intervjuima i fokus grupnim intervjuom. Monografija sadrži i citate iz razgovora koje je autor vodio sa osuđenicima koji neposredno, njihovim rečima prikazuju kako interakcija sa psima deluje na njihova osećanja, ponašanje tokom boravka u zatvorenom delu zavoda, ali i na njihove stavove i planove za život na slobodi. Posebno su dragoceni podaci prikupljeni tokom fokus grupnog intervjua, kada su osuđena lica, učesnici u programu rada sa psima u zatvorenom delu, imali mogućnost da iznesu svoje sugestije u vezi sa unapređenjem programa. Osvrćući se na ključne prednosti opisanog programa, kao i na koristi koje od njega mogu imati ne samo osuđena lica, već i životinje, ali i šira društvena zajednica, autor se u zaključnom delu zalaže za njegovu što širu primenu, kako u konkretnoj ustanovi, tako i u drugim ustanovama za izvršenje krivičnih sankcija i pod različitim režimima izdržavanja kazne, iznoseći određene sugestije za njegovo unapređenje i dalji razvoj. Ono što monografiju "Sloboda u krugu" izdvaja od ostatka naučne literature posvećene ovoj tematici jeste primena metoda fotografisanja prilikom terenskih istraživanja, koji se već pokazao kao veoma uspešan u terenskom istraživanju autorke o radu osuđenika sa psima u poluotvorenom delu Kaznenopopravnog zavoda u Sremskoj Mitrovici. U skladu sa tim, kao i u monografiji "Druga šansa: rad osuđenika sa psima u KPZ Sremska Mitrovica" koja prethodi monografiji "Sloboda u krugu" rezultati terenskog istraživanja propraćeni i dokumentarnim foto- 14 grafijama (koje je napravila autorka monografije, podrazumeva se, uz prethodno pribavljenu dozvolu Uprave za izvršenje krivičnih sankcija i izričitu saglasnost svih fotografisanih lica), a na kojima su zabeleženi izuzetno emotivni trenuci koji oslikavaju kako osuđena lica koja rade sa psima u zatvorenom delu doživljavaju učestvovanje u ovom programu, kako on deluje na njihova osećanja i kako im pomaže da se izbore sa zatvorskim deprivacijama. Cilj uključivanja dokumentarnih fotografija u ovo istraživanje i njihovog predstavljanja u okviru monografije "Sloboda u krugu" jeste da se emotivna komponenta ovog programa, koja značajno doprinosi prevazilaženju zatvorskih deprivacija i uspešnosti resocijalizacije što vernije i neposrednije prikaže kako naučnoj tako i široj javnosti. Monografija "Sloboda u krugu" namenjena je i naučnoj i široj javnosti, jer se osim pomenutih tema bavi i problematikom zbrinjavanja napuštenih kućnih ljubimaca i neodgovornog vlasništva. Ona je izvor saznanja o naročito aktuelnoj i u domaćoj nauci do sada nedovoljno istraživanoj temi, pa može koristiti svima koji se bave resocijalizacijom osuđenih lica ali i pitanjima dobrobiti životinja: zaposlenima u naučnm ustanovama, zaposlenima u Upravi za izvršenje krivičnih sankcija, predstavnicima nevladinih organizacija za zaštitu životinja ali i organizacija koje učestvuju u programima rehabilitacije osuđenih lica, 15 kao i studentima osnovnih, master i doktorskih studija iz različitih oblasti. Monografija "Sloboda u krugu" doprinosi podizanju svesti javnosti o značaju pružanja podrške osuđenim licima da se izbore sa zatvorskim deprivacijama, da po izdržavanju kazne pronađu zakonit izvor prihoda i napuste kriminalni model ponašanja, ali i o inovativnim pristupima rešavanja problema neodgovornog vlasništva i prevelikog broja napuštenih pasa.

Actions (login required)

View Item